Is het geloven in het bestaan van een God vergissing?
Op die vraag heeft Mallemoeder in haar blog ook al eens aandacht geschonken. Net zoals aan de wonderbaarlijke verhalen en getuigenissen uit de Bijbel des Heeren! Wat vaststaat, is echter dat de wonderen zoals gedefinieerd in de Bijbel veelal in strijd zijn met de natuurwetten. De kans dat het wonder werkelijk is gebeurd is vele malen kleiner dan de kans dat de getuige van het wonder liegt of zich heeft vergist. Het fenomeen van mensen die liegen of zich vergissen is zeker niet contradictoir met onze ervaring (iedereen heeft immers ervaring met mensen die ”moedwillig” liegen of zich vergissen). Ik denk dat we dit argument kunnen uitbreiden naar alle vormen van bijgeloof, psychische wanen en wat je al niet meer kunt verzinnen: de kans dat iemand die beweert door Marsmannetjes in een UFO te zijn ontvoerd (bijvoorbeeld een Robbertje v/d Broeke) of boodschappen uit het dodenrijk zegt te ontvangen de waarheid spreekt, is significant kleiner dan de kans dat zij zichzelf willen misleiden.
Het is dan ook niet nodig om te bewijzen dat diegene niet is ontvoerd door buitenaards leven of met dode mensen gedachten uitwisselt. Een bewijs dat ook niet te geven is: wat volstaat om dergelijke claims te kunnen verwerpen is de rationele afweging dat het zeer onwaarschijnlijk is dat dergelijke claims waar zijn. Zoals mijn voorbeelden al aangeven kan men anders wel elke bizarre en uiterst onwaarschijnlijke bewering voor waar aannemen, en wellicht met als enige beperking dat de bewering niet logisch contradictoir mag zijn. Maar ik denk dat niemand een dergelijke ‘lichtgelovigheid’ aanbeveelt. Het is met dit soort beweringen zo, en daarmee bedoel ik met het oog op het doel van mijn betoog met name beweringen die stellen dat er ‘meer’ is dan louter de natuur of de wereld zoals we die kennen – dat de bewijslast vooral bij degenen ligt die de ‘bovennatuurlijke’ claims maken: zolang zij niet aannemelijk maken dat hun beweringen waar zijn, hebben wij geen enkele reden hen te geloven!
Waarom dan toch maar geloven?
De enige (theoretische) rationaliteit achter het geloof in God blijkt het gegeven dat de menselijke geest altijd zoekt naar de oorzaak of grond van dingen en dus uiteindelijk onbevredigd blijft als er geen eerste oorzaak of grond gevonden wordt: Gods bestaan wordt gepostuleerd om de zoekende geest tot rust te brengen. Dat laat precies zien waarom het geloof in God niet meer strookt met het moderne wereldbeeld en dus al zijn rationaliteit heeft verloren: de moderne wetenschap erkent dat zij nooit tot een volledige of zelfs maar zekere kennis zal komen.
Menselijke kennis is een eindeloze progressie naar steeds meer of betere kennis zonder ooit vervolmaakt te voelen. Daarom staat het ons tegen om de zaak af te ronden met een God aan het begin en eindpunt en eventuele andere plekken waar God nog meer gaten kan vullen: rationaliteit impliceert voor ons niet een sprong naar het bovennatuurlijke om de zaak te dichten maar een steeds dieper graven in de natuur, ook al komt dit het onderzoek nooit tot een einde en daarmee onze geest nooit tot rust. Zo is er uiteindelijk geen verschil tussen onze afwijzing van het geloof in God en van het spirituele medium dat beweert met de doden te spreken: ook wanneer het medium succes in de communicatie met de doden lijkt te hebben, zoeken we naar een natuurlijke verklaring – die we ten langen leste ook altijd weten te vinden, zo leert de ervaring – en nemen we niet onze toevlucht tot een geloof in het bovennatuurlijke om zo het onderzoek direct te kunnen afronden.
Op dezelfde manier moet ook een psychologische (of sociologische) verklaring worden gegeven waarom zo veel mensen in God geloven terwijl het zo onwaarschijnlijk is dat God bestaat: blijkbaar vervult het geloof in God bepaalde bijna universeel menselijke behoeften en verlangens. Omdat ik zelf geen gelovige ben is het voor mij erg moeilijk om me hierin een beeld te vormen!
Conclusie
Een gelovig persoon wil vaak met verhalen uit de Bijbel ”bewijzen” dat God bestaat, maar de stelling dat God bestaat kan reeds verworpen worden wanneer ongelovigen met argumenten komen die het bestaan van God wel zeer onwaarschijnlijk maken. Het geloof in God lijkt zo slechts een primitief antropomorfisme.
Mediums hebben een andere overtuigingstactiek, zij projecteren hun geloof op mensen door te stellen dat ze in contact staan met hun dierbare overledenen. Tijdens het contact uit gene zijde komt onherroepelijk de vraag van het Medium of de persoon warmte in de buik voelt of: “u voelt nu zeker tintelingen in uw linker of rechterschouder?”
Toegegeven: ik heb soms ook een warm gevoel met tintelingen in de linker of rechterschouder.
Moeder! Het zal toch niet?!
Met dank aan Mallemoeder
Mallemoeders blog... 